EP 4.3 FAQ-3 เริ่มปั๊มนมเมื่อไหร่ดี

เริ่มปั๊มนมเมื่อไหร่ดี

สำหรับคุณแม่ที่ลูกเข้าเต้าได้ดี 

            อย่าลืมว่าการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ที่ดีที่สุด คือการให้ลูกเข้าเต้า การปั๊มนมแม่แล้วใส่ขวดป้อน สู้ให้ลูกเข้าเต้าไม่ได้ แต่สำหรับคุณแม่ที่ต้องทำงานนอกบ้าน ไม่ได้อยู่กับลูกตลอดเวลา การปั๊มนมแล้วป้อนด้วยขวดหรือวิธีอื่น ๆ ก็เป็นเรื่องจำเป็น

คุณแม่ที่โชคดีได้อ่านคู่มือนี้ก่อนคลอด ขอให้ตั้งเป้าไว้เลยว่าจะต้องให้ลูกเข้าเต้าภายในเดือนแรก โดยไม่ใช้ขวดนมหรือนมผสม หลังจากครบหนึ่งเดือนจึงค่อยหัดให้ลูกดูดจากขวดหรือป้อนด้วยวิธีอื่น

แล้วเราจะเริ่มปั๊มนมเมื่อไหร่ดี กฎทองแห่งความสำเร็จของการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ คือ ดูดเร็ว ดูดบ่อย ดูดให้ถูกวิธี การจะเป็นคุณแม่นักปั๊มที่ประสบความสำเร็จ ก็ต้องอาศัยกฎ 3 ข้อเช่นกัน คือ ปั๊มเร็ว ปั๊มบ่อย ปั๊มด้วยเครื่องดี ๆ

หลังคลอดต้องให้ลูกเข้าเต้าเร็วที่สุด ภายใน ½-1 ช.ม.แรกหลังคลอดยิ่งดี ตอนที่เริ่มเข้าเต้าใหม่ ๆ น้ำนมจะยังไม่มาในทันที แต่น้ำนมจะเริ่มมาหลังจาก 2-3 วัน ซึ่งในช่วง 2-3 วันแรกที่อยู่รพ.นั้น ลูกจะนอนเป็นส่วนใหญ่ เวลาดูดนมก็จะดูดไม่ค่อยนาน ดูดไม่ค่อยเก่ง ถ้าเป็นไปได้ คุณแม่ควรเริ่มปั๊มนมตั้งแต่วันแรกเลย โดยปรับแรงดูดให้เบาที่สุด ปั๊มประมาณ 5-10 นาที ทุก 1-2 ชม. โดยตั้งเป้าให้ลูกเข้าเต้าหรือปั๊มนมให้ได้อย่างน้อย 8-10 ครั้งเพื่อกระตุ้นเต้านมให้มากที่สุดเพื่อให้นมมาไว

ถ้ารู้สึกเจ็บให้หยุดปั๊มทันที อย่าทน เพราะอาจทำให้หัวนมแตกได้ หากรู้สึกเจ็บ ให้หาสาเหตุว่าเป็นเพราะเข้าเต้าหรือปั๊มนม ถ้าเป็นเพราะเข้าเต้า ลูกอาจอมไม่ลึก หรือมีปัญหาพังผืดใต้ลิ้น ให้ปรึกษาพยาบาลผู้เชี่ยวชาญ แต่หากเป็นเพราะการปั๊มนม อาจปรับแรงดูดแรงเกินไป หรือใช้เครื่องที่ไม่เหมาะสม ให้ปรึกษาโค้ชนมแม่ผู้เชี่ยวชาญ

น้ำนมที่ปั๊มได้ในวันแรกๆ จะเป็นหัวน้ำนมหรือ Colostrum ปริมาณน้อยๆ แค่ติดก้นขวด แต่มีคุณค่ามหาศาล เมื่อปั๊มได้ ให้ป้อนลูกได้เลย ไม่ต้องเก็บไว้

เมื่อกลับบ้าน ถ้าปรับตัวกับการปั๊มนมได้แล้ว ลูกเข้าเต้าได้ดี ตอนกลางวันพยายามหัดให้ลูกเข้าเต้าข้างนึง และปั๊มนมอีกข้างนึงไปพร้อม ๆ กัน ใช้เวลาปั๊มประมาณ 10 นาที ให้หยุดปั๊ม เก็บน้ำนมที่ปั๊มได้ไว้ต่างหาก เพื่อเป็นสต็อค ไม่ควรนำมาให้ลูกกิน เมื่อลูกเข้าเต้าข้างแรกเสร็จ ให้ย้ายมาเข้าข้างที่เพิ่งปั๊มไปซ้ำอีกรอบ มื้อต่อไปก็สลับข้างกัน ให้เข้าข้างที่ปั๊มก่อน แล้วก็ปั๊มข้างที่ดูดไปแล้ว ตั้งเป้าให้ได้ 3-5 ครั้งในตอนกลางวัน ตอนกลางคืนถ้าให้ลูกเข้าเต้าตลอดเวลา อาจจะไม่ต้องปั๊มก็ได้ เพราะจะทำให้เหนื่อยเกินไป ยกเว้นกลางคืนลูกนอนยาว ไม่ตื่นมาเข้าเต้า ให้ปั๊มอย่างน้อยหนึ่งครั้งตอนกลางคืน

น้ำนมที่เก็บเพิ่มได้ในแต่ละวันรวม ๆ กัน วันแรก ๆ อาจจะได้แค่ 1-2 ออนซ์ก็ถือว่าใช้ได้แล้ว ทำไปเรื่อย ๆ จะค่อยๆ เพิ่มขึ้นเอง ถ้ามีน้ำนมส่วนเกินที่ลูกดูดได้ถึงวันละ 10 ออนซ์เมื่อไหร่ ถือว่าประสบความสำเร็จแล้ว จะทำเหมือนเดิมต่อไป (ดูดข้างนึง/ปั๊มข้างนึง) หรือจะเพิ่มการปั๊มระหว่างมื้อนมของลูกอีกก็ได้  โดยปั๊มประมาณ 10 นาทีพร้อมกันสองข้างหลังจากลูกเข้าเต้าไปแล้ว 1 ชม. ยิ่งปั๊มบ่อย น้ำนมยิ่งเยอะ แต่ขอให้ยึดหลักว่าคุณแม่ต้องสามารถทำได้โดยที่ไม่เหนื่อยจนเกินไป ต้องพักผ่อน กินอาหารและดื่มน้ำให้พอเพียงอยู่เสมอ เพราะถ้าร่างกายไม่พร้อม แม้จะปั๊มนมบ่อยๆ ก็อาจจะไม่ค่อยได้น้ำนม เมื่อครบเดือน น่าจะมีน้ำนมสต็อคอยู่พอสมควรแล้ว ให้เริ่มหัดดูดขวดได้ เพื่อเตรียมพร้อมก่อนที่แม่จะไปทำงาน 

สำหรับคุณแม่ที่ลูกไม่เข้าเต้า

ปั๊มนมอย่างไรให้พอ หากลูกไม่เข้าเต้า 

เป้าหมาย: ปั๊มน้ำนมให้ได้ปริมาณเต็มที่ 25-35 ออนซ์ต่อวัน ภายใน 10-14 วัน หลังคลอด โดยไม่ต้องคำนึงว่าลูกจะกินแค่ไหน  ร่างกายของคุณแม่พร้อมที่จะผลิตน้ำนมแล้ว ถ้ารอนานเกินไป มันอาจจะยากหรือแทบเป็นไปไม่ได้ที่เพิ่มปริมาณน้ำนมให้ได้ถึงระดับนี้

หลังจากคลอด เริ่มต้นปั๊มนมให้เร็วที่สุดเท่าที่จะสามารถทำได้ โดยปั๊มให้ได้ 8-10 ครั้งทุก 24 ช.ม. (เท่ากับจำนวนครั้งที่ลูกดูดต่อวัน) ยิ่งปั๊มได้บ่อยแค่ไหนต่อวัน ก็จะยิ่งทำให้เต้านมผลิตน้ำนมได้มากขึ้นเท่านั้น  เลือกใช้เครื่องปั๊มนมคุณภาพดี นุ่มนวล ไม่เจ็บ แบบที่สามารถปั๊มพร้อมกันสองข้างได้

• จนกว่า น้ำนมจะมาจริงๆ ในวันที่ 3 หรือ 4 หลังคลอด ให้ปั๊มนมเป็นเวลาอย่างน้อย 10-15 นาทีต่อข้าง ต่อการปั๊มแต่ละครั้ง

• เมื่อปริมาณน้ำนมเพิ่มขึ้นแล้ว พยายามปั๊มให้นานขึ้น (บ่อยที่สุดเท่าที่ทำได้) อย่างน้อย 20-30 นาที หรือปั๊มต่ออีก 2 นาทีหลังจากน้ำนมถูกปั๊มออกหมดแล้ว แล้วแต่กรณีใดจะเกิดก่อน (การปั๊มให้เกลี้ยงเต้า จะช่วยให้น้ำนมผลิตได้เร็วขึ้น) รวมทั้งใช้มือบีบต่อให้เกลี้ยงหลังปั๊ม

• ตั้งเป้าที่จำนวนครั้งของการปั๊มต่อวัน ไม่ใช่ระยะห่างของการปั๊มแต่ละครั้ง ถ้าคุณตั้งเป้าว่าจะต้องปั๊มทุกกี่  ช.ม. ถ้าการปั๊มครั้งหนึ่งช้าไปบ้าง จะทำให้จำนวนครั้งในการปั๊มต่อวันลดลงไปโดยไม่รู้ตัว (จำนวนครั้งต่อวันเป็นปัจจัยสำคัญในการกระตุ้นน้ำนม)

• เวลาวางแผนการปั๊ม พยายามคิดว่า "จะปั๊มให้ได้ 10 ครั้งหรือมากกว่าได้อย่างไร"

• ถ้าบางช่วงของวัน ไม่สามารถปั๊มนมได้ ในช่วงที่ทำได้ ให้ปั๊มทุกชั่วโมงเพื่อให้ถึงจำนวนครั้งของเป้าหมายที่กำหนด (8-10 ครั้งต่อวัน)

• ก่อนที่จะถึงเป้าหมาย 25-35 ออนซ์ต่อวัน ให้ปั๊มตอนกลางคืนอย่างน้อยหนึ่งครั้ง และอย่าให้ช่วงห่างระหว่างการปั๊มแต่ละครั้งนานเกินกว่า 5 ช.ม. (เต้านมที่คัดมากๆ และไม่ได้ระบายออก จะทำให้การผลิตน้ำนมช้าลง) 

เมื่อสามารถปั๊มได้ตามเป้าหมาย 25-35 ออนซ์ต่อวัน อาจจะลดจำนวนครั้งที่ปั๊มลงได้ และยังคงรักษาระดับปริมาณน้ำนมนี้ไว้ได้ 

• ลดจำนวนครั้งในการปั๊มเป็น 5-7 ครั้งต่อวัน ซึ่งเป็นจำนวนครั้งที่คุณแม่ส่วนใหญ่สามารถรักษาระดับปริมาณการผลิตน้ำนมไว้ได้คงที่

• อาจจะไม่จำเป็นต้องลุกขึ้นมาปั๊มตอนกลางคืน บางคนอาจจะปั๊มก่อนเข้านอนและปั๊มอีกครั้งทันทีที่ตื่นตอนเช้าก็ได้

• เมื่อปริมาณน้ำนมถึงจุดที่กำหนดแล้ว  ปั๊มเพียง 10-15 นาทีต่อครั้งก็พอ

• สังเกตปริมาณน้ำนมสัปดาห์ละครั้งด้วยการจดบันทึกปริมาณน้ำนมที่ได้ในแต่ละวัน

ถ้าต้องการเพิ่มปริมาณน้ำนม ยิ่งเริ่มต้นปฏิบัติได้เร็วเท่าใด ผลสำเร็จก็ยิ่งเร็วขึ้นเท่านั้น 

จาก "How to Established a Full Milk Supply with a Breast Pump" โดย Nancy Mohrbacher