EP 12 ยาเพิ่มน้ำนม

บทที่ 12 - ยาเพิ่มน้ำนม

         คำถามยอดนิยมของคุณแม่ให้นมลูกทุกคนก็คือ มียาอะไรที่ช่วยเพิ่มน้ำนมได้บ้าง แม้จะแนะนำว่าควรแก้ปัญหาด้วยวิธีที่ไม่ใช้ยาก่อนดีกว่า โดยการให้ลูกดูดให้ถูกวิธี ดูดบ่อยๆ แล้วน้ำนมก็จะเยอะเอง แต่ดูเหมือนว่าแม่ส่วนใหญ่ก็ยังคงขาดความมั่นใจอยู่ อยากได้ตัวช่วยที่จะทำให้เห็นผลเร็วๆ อยู่นั่นเอง

            ต่อไปนี้เป็นยาและอาหารตามวัยที่คุณแม่ส่วนใหญ่พบว่าช่วยเพิ่มปริมาณน้ำนมได้ดี

ดอมเพอริโดน (Domperidone)

         ดอมเพอริโดน  เป็นยาที่ใช้รักษาอาการผิดปกติของระบบทางเดินอาหาร แต่มีผลข้างเคียงในการเพิ่มปริมาณฮอร์โมนโปรแลคติน (Prolactin) ซึ่งช่วยกระตุ้นการสร้างน้ำนม

         ดอมเพอริโดนมีชื่อทางการค้าหลายยี่ห้อ ได้แก่ Motilium-M, Molax-M, Moridon-M, Domp-M, เป็นต้น

ขนาดและวิธีใช้      

         รับประทานครั้งละ 3 เม็ด ขนาด 10 mg วันละ 3 ครั้ง ทุก  8 ช.ม. เมื่อไรก็ได้ตามแต่จะสะดวก แต่ยาจะดูดซึมได้ดีเมื่อท้องว่าง

เมื่อไหร่จึงจะเห็นผล

อาจต้องใช้เวลา 3-4 วันจึงจะเห็นผล แต่คุณแม่บางคนก็อาจเห็นผลภายใน 24 ช.ม. และอาจต้องใช้เวลานาน 2-3 สัปดาห์จึงจะเห็นผลสูงสุด อย่างไรก็ตาม คุณแม่บางคนอาจจะสังเกตเห็นผลของมันหลังใช้ยามากกว่า 4 สัปดาห์ไปแล้ว จึงควรทดลองใช้ดอมเพอริโดนอย่างน้อย 4 สัปดาห์ หรือทางที่ดีก็ 6 สัปดาห์ก่อนจึงจะสามารถสรุปได้ว่ามันใช้ได้ผลหรือไม่

ผลข้างเคียงจากการใช้ดอมเพอริโดน

         ดอมเพอริโดนก็เช่นเดียวกับยาทุกชนิดคืออาจก่อให้เกิดผลข้างเคียงจากการใช้ได้ (ข้อมูลในตำรามักระบุผลข้างเคียงทุกอย่างที่เคยมีผู้รายงานไว้ ซึ่งอาการเหล่านี้อาจเกิดขึ้นจากยาที่ใช้หรือไม่ก็ได้) ไม่มียา       อะไรในโลกที่ปลอดภัย 100% แต่จากประสบการณ์ของ Dr. Jack Newman (กุมารแพทย์ผู้เชี่ยวชาญการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ชาวแคนาดา)ผลข้างเคียงของดอมเพอริโดนนอกเหนือจากการเพิ่มปริมาณน้ำนมนั้นพบได้น้อยมาก ผลข้างเคียงซึ่งคุณแม่ที่เคยได้รับยานี้รายงานไว้ (ซึ่งพบน้อยมาก ๆ) ได้แก่

• อาการปวดหัว ซึ่งมักจะหายไปเองภายใน 2-3 วันหลังลดปริมาณยาที่ใช้ลง (อาการนี้น่าจะเป็นผลข้างเคียงที่พบมากที่สุด)
• อาการปวดเกร็งท้อง
• ปากแห้ง
• รอบประจำเดือนเปลี่ยนแปลง ซึ่งส่วนใหญ่มักพบว่าประจำเดือนขาดหายไป แต่ก็เป็นไปได้ว่าอาจมีอาการประจำเดือนมาผิดปกติ อย่างไรก็ตามการให้นมแม่ก็มักจะมีผลยับยั้งไม่ให้มีประจำเดือนเป็นเวลาหลายเดือนอยู่แล้ว
• เคยมีรายงานจากคุณแม่ซึ่งได้รับดอมเพอริโดนเป็นเวลานาน โดยส่วนใหญ่มากกว่า 1 ปี ว่ามีอาการวิตกกังวล นอนไม่หลับ ไม่อยากรับประทานอาหาร ภายหลังหยุดใช้ยาอย่างกระทันหัน 

มีผลอะไรกับทารกหรือไม่ 

         ปริมาณยาซึ่งเข้าสู่น้ำนมแม่มีน้อยมาก ทำให้ทารกไม่น่าจะได้รับผลข้างเคียงจากยานี้ ไม่เคยมีรายงานจากคุณแม่ที่เราให้คำปรึกษาว่าทารกมีอาการซึ่งน่าจะเกิดจากผลข้างเคียงของดอมเพอริโดน ปริมาณยาที่ได้รับผ่านทางน้ำนมเป็นเปอร์เซ็นต์น้อยมากเมื่อเทียบกับปริมาณยาที่คุณหมอสั่งจ่ายเมื่อทารกมีอาการอาเจียน และดอมเพอริโดนเป็นยาที่ใช้กันบ่อยในการรักษาอาการอาเจียนอาหารของทารกด้วย

เมื่อไหร่จึงจะหยุดใช้ยา 

         เมื่อปริมาณน้ำนมมากตามต้องการ และต้องการหยุดใช้ยา

• ให้เริ่มลดยาลง 1 เม็ดก่อน คือแทนที่จะทานยาวันละ 9 เม็ด ให้ลดลงเหลือวันละ 8 เม็ด
• รอ 4-5 วันหรือ 1 สัปดาห์ก็ได้ ถ้าปริมาณน้ำนมยังไม่เปลี่ยนแปลง ลดยาลงอีก 1 เม็ด
• รออีก 4-5 วัน ถ้าปริมาณน้ำนมยังไม่เปลี่ยนแปลง ลดยาลงอีก 1 เม็ด
• ทำเช่นนี้ไปเรื่อย ๆ จนกว่าคุณจะเลิกทานยาไปในที่สุด ตราบใดที่ปริมาณน้ำนมไม่ลดลงหรือลดลงไม่มาก และทารกยังมีน้ำหนักเพิ่มขึ้นในเกณฑ์ดี
• ถ้าปริมาณน้ำนมลดลงมาก กลับไปใช้ยาปริมาณที่เคยได้ผลมาแล้ว และใช้ต่อไปโดยไม่ลดยาลงเป็นเวลาอย่างน้อย 2 สัปดาห์ 

ใช้ยานี้ได้นานแค่ไหน

         จากประสบการณ์การใช้ยานี้ทั่วโลกมานานกว่าสองทศวรรษของ Dr. Jack Newman พบผลข้างเคียงระยะยาวน้อยมาก คุณแม่บางท่านซึ่งให้นมแก่บุตรบุญธรรมที่รับมาเลี้ยงได้รับยานี้เป็นระยะเวลานานถึง 18  เดือนโดยไม่พบผลข้างเคียงใด ๆ

ที่มา http://www.breastfeedingthai.com/ปัญหาเรื่องนมแม่/ยาเพิ่มน้ำนม-Domperidone.html 

ยาประสระน้ำนม

         ยาประสระน้ำนม ตราพารา-แม่เลื่อน เป็นยาสมุนไพรไทย มีสรรพคุณ ช่วยบำรุงน้ำนมสำหรับผู้ที่คลอดบุตรแล้วไม่มีน้ำนม ช่วยเพิ่มน้ำนมสำหรับสตรีหลังคลอดที่น้ำนมน้อย น้ำนมมาช้า

วิธีรับประทาน

         ครั้งละ 5 เม็ด วันละ 2 ครั้ง เช้า-เย็น ควรงดน้ำเย็นในระหว่างใช้ยา 

หมายเหตุ    

         ยาประสระน้ำนมนี้มีหลายยี่ห้อ สามารถเลือกใช้ได้ แต่ควรเลือกยี่ห้อที่ขึ้นทะเบียน อ.ย.  

เฟนูกรีก (Fenugreek) หรือ ลูกซัค 

            Fenugreek (Trigonella foenum-graecum L.) เป็นสมุนไพรที่มีสรรพคุณช่วยเพิ่มปริมาณน้ำนม ใช้กันแพร่หลายในหลายประเทศทั่วโลกมานานนับศตวรรษ คุณแม่ส่วนใหญ่จะเห็นผลการเพิ่มขึ้นของปริมาณน้ำนมหลังจากรับประทาน เฟนูกรีก ตั้งแต่ 24-72 ช.ม. หรืออาจใช้เวลานานถึง 2 สัปดาห์ในบางราย แต่บางรายก็ไม่เห็นผลแตกต่าง

ขนาดและวิธีใช้

         ครั้งละ 2-4 แคปซูล (580-610 mg) วันละ 3 ครั้ง (มีรายงานว่าถ้าใช้น้อยว่า 3,500 mg/วัน อาจไม่เห็นผล)

ผลข้างเคียง

         เฟนูกรีก เป็นสมุนไพรที่ได้รับการยอมรับว่ามีความปลอดภัยในการใช้เพื่อช่วยเพิ่มปริมาณน้ำนมสำหรับแม่ที่ให้นมลูก ส่วนใหญ่แล้ว ทารกมักไม่ได้รับผลกระทบจากการที่แม่รับประทานเฟนูกรีก (ยกเว้นจะทำให้แม่มีน้ำนมสำหรับลูกมากขึ้น) บางครั้งลูกอาจจะมีกลิ่นคล้ายเมเปิล ไซรัป (เช่นเดียวกับแม่) อย่างไรก็ตาม คุณแม่บางคนอาจจะรู้สึกว่าลูกมีอาการงอแงเหมือนมีลมในท้อง หรือถ่ายอุจจาระเหลวสีเขียว เวลาที่แม่รับประทานเฟนูกรีก ซึ่งเมื่อหยุดรับประทาน อาการเหล่านี้ก็จะหายไป 

         เฟนูกรีก อาจทำให้เกิดอาการเกี่ยวกับระบบทางเดินอาหารในแม่ (ปวดท้อง, ท้องเสีย) ดังนั้นจึงมีความเป็นไปได้ที่อาจจะเกิดกับลูกด้วยเช่นกัน หรือบางคนอาจจะมีปฏิกิริยาแพ้เฟนูกรีกเหมือนการแพ้ทั่วๆ ไปต่อสมุนไพรบางชนิดก็ได้ แต่มักไม่ค่อยปรากฎ 

       อาการไม่สบายท้องของทารก อาจเกิดจากการที่เฟนูกรีกช่วยทำให้ปริมาณน้ำนมเพิ่มขึ้นมาก ทำให้ทารกได้รับน้ำนมส่วนหน้า (Foremilk) มากเกิน ทำให้เกิดลมในท้องและถ่ายอุจจาระเหลว ถ้าเป็นเช่นนี้ควรปั๊มน้ำนมส่วนหน้าทิ้งไป